Divan Edebiyatı, Osmanlı İmparatorluğu’nda 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar uzanan bir dönem boyunca gelişen ve en parlak dönemini 16. ve 17. yüzyıllarda yaşayan bir edebiyat geleneğidir. Bu edebiyat türü, Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli dönemlerindeki kültürel, sosyal ve siyasi değişimlerin yansıması olarak gelişmiştir.

Divan edebiyatının kendi içerisinde temel özellikleri vardır. Bu özelliklere baktığımızda aşağıdaki gibi belirtebiliriz:

Divan Edebiyatı’nın Temel Özellikleri

Divan edebiyatının gelişimi Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalarak olmuştur. Bu dillerden gelmiş olan kelime dağarcıkları nazım birimleri divan edebiyatında sıkça kullanılmıştır. O dönemli divan şairleri yazdıkları şiirlerini Arapça ve Farsça olarak süslemişlerdir.

Divan edebiyatında kullanılan biçimler gazel, kaside ve rubai gibi İslami biçimlerdi. Yani gazel şairin kişisel duygularını yansıtırken, kaside ise özel olayları anlatıyordu.

Divan edebiyatında etkilerden birisi de tasavvuf olmuştur. Şiirlerde aşkın sembolizmi olarak tasavvuf teması hazırlanıyordu.

17.yüzyıla gelindiğinde Osmanlı’da artık mürekkep edebiyatı olarak da bilinen bir akımın çıktığı görülüyor. Bu akımdaki amaç Divan Edebiyatı’na eleştirel bir yaklaşım getirmekti. Yani yenilikçi bir dille konular işleniyor ve edebiyata aktarılıyordu. Sonuç olarak Divan Edebiyatı için yapılabilecek en güzel anlatım, Osmanlı’da farklı coğrafyalarda kültürel unsurların birleştirildiği zengin bir dönem diyebiliriz.

Divan Edebiyatının Önemli İsimleri

Divan Edebiyatının tarihimizde çok önemli etkisi olmuştur. Bu dönemde Divan şairi denildiğinde bazı önemli isimler halen günümüzde bilinmektedir. Aşağıda divan edebiyatında önem kazanmış olan isimlerden bazıları yer almaktadır:

Mevlana Celaleddin Rumi: Günümüzde de en ünlü eseri olarak bilinen Mesnevi, Mevlana tarafından yazılmıştır. Mevlana Sufi bir düşünceyi aşk temasıyla işlemiştir.

Hafız: İranlı bir şair olarak bilinen Hafız, gazel türünde eserler yazmıştır. Günümüzde Divan Edebiyatında önemli bir isim olarak bilinmektedir.

Baki: Baki, yazdığı gazel ve kasidelerle bilinir. 16. Yüzyılın sonlarında oldukça etkili bir isim olmuştur.

Fuzuli:  Yine Divan Edebiyatında önemli isimler arasında bulunan Fuzuli, Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinde eserler bırakmıştır.

Nedim: Divan Edebiyatının son dönem şairlerinden olan Nedim, gazel türünde eserler bırakmıştır. 18.yüzyılda yaşamış olan şairin eserleri günümüzde halen okunmaktadır.

Nef’i: Padişahların saray şairi olarak bilinen Nef, 17.yüzyılda önemli eserler hazırlamıştır.

Şeyh Galip: Şeyh Galip, aşk ve tasavvuf temalarını işlediği gazel ve kaside türünde eserler vermiştir.

Ziya Paşa: Hem Tazminat Edebiyatında hem de Divan Edebiyatında etkili olmuş isimlerden birisi de Ziya Paşa’dır. Şiirler isimli eseri o dönemden kalmış önemli edebi eserlerden olarak bilinir.

Yukarıda belirtmiş olduğumuz şairler Divan Edebiyatında bilinen önemli kişilerdir. Hepsi kendi dönemi içerisinde güzel eserler bırakarak bir sonraki nesillere de etki etmişlerdir.  Bugün Divan Edebiyatında bu denli zenginlik varsa bahsettiğimiz isimlerin hepsinin bunda önemli bir rolü ve etkisi vardır.

Divan Edebiyatı Nedir?

Divan Edebiyatı Öğretilmeye Hangi Sınıfta Başlanıyor?

Günümüzde Divan Edebiyatı ve o dönemlerden kalma eserler halen biliniyor ve gelecek nesillere öğretilmek için okullarda gösteriliyor. Edebiyata merak salmış olan öğrenciler ise Divan Edebiyatının hangi sınıfta öğretildiğini merak ediyor. Konuya ilişkin açıklamayı aşağıda sizinle paylaşabiliriz.

Divan Edebiyatı konusu Türk edebiyatı ve Türk Dili Edebiyatı bölümlerinde ders olarak öğretilen bir konudur. Yani öğrenciler Divan Edebiyatı konularını üniversite seviyesindeyken almaya başlarlar. Lisans ve lisansüstü eğitimde edebiyat dersleri alan öğrencilere Divan Edebiyatı bilgisi de verilmektedir.

Aşağıda hangi aşamada hangi konuları öğrenebileceğinize dair bilgiler yer almaktadır:

Üniversite Lisans Programları

Üniversitenin lisans programlarında Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Edebiyatı ve Divan Edebiyatı konuları üzerine eğitim verilir.

Lisansüstü Programlar

Eğer edebiyata ilginiz fazlaysa lisansüstü eğitiminizde yüksek lisans ve doktora programlarında Divan Edebiyatı hakkında daha fazla çalışma ve bilgi edinme fırsatına sahip olursunuz.

Özel Kurslar ve Seminerler

Bazı kurumlar ve özel kurslar öğrencilerin edebiyat merakının daha fazla üzerine gitmesi ve derin araştırma yapabilmesine ilişkin eğitim vermektedir. Bu eğitim programlarından alınacak bilgilerle birlikte daha kapsamlı bir donanıma sahip olunabilir.

Toparlayacak olursak Divan Edebiyatı, özellikle Türk kültürü, edebiyatı ve tarihi hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için ilginç bir konu olabilir. Ancak, üniversite seviyesinde öğretilir, bu nedenle bu alanda daha fazla eğitim almak istiyorsanız, ilgili bir üniversite programına başvurmanız gerekebilir.