Fabl Nedir? Fablın Özellikleri

FABL NEDİR?

Kişileri genellikle hayvanlardan seçilen, ders verme amacı güden, öğretici özellikler taşıyan yazı türüne fabl denir. Türk edebiyatında fabl örnekleri Arap, Hint ve İran edebiyatlarından etkilenerek ortaya çıkmıştır.

Dünya edebiyatının en eski masallarından olan ‘Pançatantra’ ile ‘Ezop Masalları’ fabl türünün  temel kaynağı sayılır. Türk edebiyatında ilk fabl örneği Şeyhi’nin ‘Harname’sidir.

fabl nedir

Fabl Türünün Özellikleri

    1. Fablda kahramanlar genellikle hayvanlardır.
    2. Fabllarda insanlar arasında yaşanan olaylar sanki hayvan, bitki ve cansız varlıklar arasında yaşanıyormuş gibi aktarılır.
    3. Fabllarda teşhis ve intak sanatına yer verilir.
    4. Fabllarda amaç  ders vermektir.
    5. Olaya dayalı bir türdür. 
    6. Dili sadedir.
    7. Masallarda olduğu gibi yer ve zaman belirsizdir.
    8. Evrensel konular üzerinde durulur.
    9. Verilmek istenen mesaj, atasözü veya özdeyiş yoluyla verilir.
    10. Serim, düğüm, çözüm, öğüt bölümlerinden oluşur.

Divan Edebiyatından Bir Fabl Örneği

⇒Türk Edebiyatı’nda fabl yazan (manzum) ilk isim Şinasi’dir.

Arı ile Sivrisinek

Gördü bir balarısın sivrisinek
Dedi böyle ana fahr eyleyerek
Var mı bir bencileyin nefs-i nefis
K’ola azade vü bi-havf-i reis

Nice bir kasr ü saraya girerim
Ruh-i dil-berleri takbil ederim
Olurum mest-i dem-i hurd ü kelan
Gâh raksan ü gehi nağme-künan
Ne belâ kim çalışırsın her dem
Nef’ini görmede ancak âdem
Nahl verdi ana bir şöyle cevab
K’ey eden bar-ı bedi fazl-ı hesab
Vakıa cinsine yoktur başbuğ
Geçinir her biriniz sahib-i tuğ
Lik kaşane vü darata bedel
Gübreliktir sana gâhîce mahal
Hem bulunmazsa güzeller yanağı
Bus edersin nice murdar ayağı
Bir gün ol raks ü taninin eseri
Cümleye bais olur derd-i seri
Lâ-cerem bir de biri hiddet eder
Emdiğin kana seni diyyet eder
Biz ki ya’sûba olup ferman-ber
Fırkamız yek-dil olur ser-ta-ser
Nûr ü ezhar üzerin cay ederiz
Vus’umuz mertebe işler gideriz
Bir kovanda yaparız şem’ü asel
Zevkimizdir bu iki hüsn-i amel
Mumumuz halka bütün şevk verir
Balımız zaikaya zevk verir

Şinasi (Müntahabât-ı Eş’âr)

 

Batı Edebiyatından Bir Fabl Örneği

Günlerden bir gün, bir aslan ormanda gezerken korkunç bir ses duymuş. İrkilmiş, “Acaba ne oldu, bu ne ses?” demiş. “Kim bilir, belki de çok güçlü bir hayvandır. Çıkardığı sese bakar mısın, ne gürültülü! Korkarım ki, benden güçlüdür ve beni kendi çöplüğümde yenebilir! Neyime gerek, korkup sineyim, bugün yuvamdan çıkmayayım. Hiç olmazsa güvende olurum, canımı kurtarırım.” demiş. Çok geçmeden sesin geldiği taraftan bir hareket fark etmiş. O da ne? Gelen bir kurbağa imiş.
Aslan; “Vay hınzır vay!” demiş. “Boyuna posuna bakmadan, ormanı ayağa kaldıracak kadar gürültü edersin. Bilmeyen de senden korkar, seni bir şey sanır. Şimdi seni öldüreyim de gör! demiş. “Kurbağaya pençesini attığı gibi kurbağanın her bir parçası bir tarafa fırlamış.
Sesini yükselterek çevresindekileri korkutmaya çalışanlar, gün gelir; korkuttum dedikleri kişilerin kaba güçlerine yenilirler.

 

Fabl Nedir? Fablın Özellikleri pdf indir fabl-konu-anlatımı-pdf

.