Osmanlı döneminde günümüzde de okunan edebî eserler üretilmiştir. Buna Romeo ve Juliet, Korunan İnci: Kinana Tarihi ve Pera’nın Gizemleri dahildir.
Romeo ve Juliet
Dünyanın en popüler edebi eserleri arasında yer alan Romeo ve Juliet, birçok sanatsal esere ve filme ilham kaynağı olmuştur. Oyunun konusu bir İtalyan masalına dayanıyor, ancak Shakespeare hikayeyi Romeo’ya akıl hocalığı yapan Mercutio’yu da içerecek şekilde dönüştürdü. Bu, Batı edebiyatındaki yasak aşkın en büyük örneklerinden biridir.
Romeo ve Juliet, aileleri arasındaki bir kan davasının tuzağına düşen iki genç İtalyan aşığın hikayesidir. Aşıklar, saf aşk arayışlarında başarısızlığa mahkumdur. Hikayenin çatışması, ebeveynler ve çocuklar arasındaki çatışmayı vurgular.
Shakespeare, Romeo ve Juliet’i ilk olarak 1597’de quarto baskısında yayınladı. Daha sonra iki öykü koleksiyonu halinde yeniden yayınlandı.
Shakespeare’in olay örgüsü için doğrudan kaynağı, Arthur Brooke tarafından yazılan uzun bir anlatı şiiri olan The Tragicall Historye of Romeus and Juliet idi. Brooke, 1562’de hikayeyi dizeye çevirdi. Ayrıca Histoires tragiques adlı kısa öykülerden oluşan bir koleksiyon yayınladı.
Pera’nın Gizemleri, Jacques Loria
Jacques Loria, 1860-1948, İstanbul’da doğdu ve Fransız kültürünün Osmanlı Yahudilerine yayılmasında rol oynayan bir Fransız Yahudi örgütü olan Alliance Israelite Universelle’de öğretmenlik yaptı. “Pera’nın Gizemleri” adlı romanı 1897’de yayınlandı. Kitap, biraz Pera’yı anlatıyor ama daha çok bir gizemin peşinde koşan bir dedektifin öyküsünü içeriyor. Gerçek bir hikayeye dayanmaktadır ve Fransa’da yayınlanan ilk polisiye romanıdır.
Roman, 19. yüzyılda Pera’da bir Yunan diplomat olan Dimitrios Papadopulos’un hayatına dayanmaktadır. Fransız Büyükelçiliği ve Alliance Israelite Universelle üyesiydi ve Pera’daki Paris kafelerini ziyaret etti. 1897’de 1000 sayfalık “Pera Gizemleri” adlı bir kitap yayınladı. Kitap polisiye roman havasında yazılmış. 5 Ocak-16 Temmuz 1897 tarihleri arasında 16 sayfalık 56 sayı olarak neşredilmiştir.