YAZMA TÜR VE TEKNİKLERİ TANIMA
HİKAYE YAZMA
Hikaye yazma çalışmaları hazırlık,planlama,taslak metin oluşturma,taslak metni düzenleme,yazılan metni paylaşma gibi aşamalarla gerçekleşir.
Hazırlık
Yazmaya başlamadan önce hazırlık yapılır. Konuyu,amacı,okuyucu kitlesini,yazının türünü belirleme,konuyla ilgili duygu ve düşünceleri düzenleme,planlama gibi önemli kararlar bu aşamada gerçekleşir.
‘’Adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, vatanseverlik, yardımseverlik’’ gibi okuyucunun ilgisini çekebilecek değerler konu olarak seçilebilir.
Seçilen konu,yazmada kolaylık sağlanması bakımından sınırlandırılır:Dürüstlüğün bir arkadaşlığı dostluğa çevirmedeki ekişi,çocuklarına sabırlı davranan bir anne-babanın çocuklarının da sabırlı olması,öz denetim sayesinde başarıyı elde eden bir kişinin kendi işinin patronu olması vb.
Haber vermek,tanıtmak,eğlendirmek,bilgilendirmek,estetik zevk uyandırmak vb. Amaçlardan biri seçildikten sonra ‘’Niçin yazacağım?’’sorusunun cevabını alır.
Seçilecek olan hedef kitle anlatımında etkili olacaktır. Sınıf arkadaşları içim yazılan bir metin ile törenlerde aile ve katılımcılara okunacak metin arasında fark olacaktır.Çünkü insanların ilgileri yaşlarına,cinsiyetlerine,mesleklerine,kültürlerine,beklentilerine vb. durumlara göre değişiklik gösterebilir
Planlama
Sınırı belirlenmiş belirli bir konu ile ilgili bilgi birikiminin, mantıklı bir şekilde sıraya konmasına plan denir.Plan,derli tolu olmayı sağlayarak konu dışına çıkmadan ve ayrıntıya girmekten kurtarır.Hikaye planlanırken verilmek istenen ileti,bu ileti aktarılırken yararlanılacak yardımcı düşünceler belirlenmelidir.Hikayede ki olay örgüsü ve çatışma bu iletiyi vermek için kurgulanır.Hikayenin zaman,mekan,anlatıcı ve bakış açısı gibi unsurlarına kara verilir.Hikayede kullanılacak kişilere kara verilerek bunların hikayedeki işlevleri belirlenir.
Metin türüne özgü yapı ve şekil özellikleri belirlendikten sonra hikayenin türü belirlenir. Serim, düğüm ve çözüm bölümlerinde nelerin anlatılacağına karar verilir.bSerim bölümünde kahraman ya da mekan özellikleri, düğüm bölümünde merak unsuru, çözüm bölümünde de olayların sonuca bağlanması üzerinde durulur. Eğer durum hikayesi yazılacaksa serim, düğüm ve çözüm bölümleri gibi plan olmayacaktır.
Olaylar anlatılırken anlatım biçimlerinden öyküleyici anlatım,kişi ve mekanlar tanıtılırken de betimleyici anlatım biçimi kullanılır.Hikayede diyalog ve iç konuşma tekniklerinden yararlanılır.Yazının hikaye türünün temel özelliklerini taşıması için olay örgüsü,kişi,zaman ve mekan gibi yapı unsurlarına yer verilir.
İyi bir anlatımın açıklık,akıcılık,duruluk ve yalınlık gibi özellikler taşıması gerekir. Hikaye yazımında basit, bileşik, sıralı, bağlı, eksiltili, devrik, kurallı cümle; isim cümlesi, fiil cümlesi gibi farklı cümle yapılarına yer verilir. Böylece duygu ve düşüncelerin farklı cümle yapılarıyla ifade edilmesi hikayenin anlatım özelliğini belirleyecektir.
Taslak Metin Oluşturma
Yazılacak metinin içeriğine uygun bir dille geriye dönülmeden bir taslak oluşturacak şekilde yazma sürecine taslak yazma denir. Hikayenin taslağı,belirlenen tema (ana düşünce), yardımcı düşünce ve düşünceyi geliştirme yolları doğrultusunda oluşturulur.
Taslak Metini Geliştirme ve Düzeltme
Bu aşamada, anlatılanların birbiriyle çelişmemesine, başlığın içerikle uyuşmasına, anlatım bozukluklarının olmamasına özen gösterilir.
Hikaye,biçim özellikleri açısından gözden geçirilir. Yazım ve noktalama yanlışları olup olmadığı, sayfa düzeni, yazının okunaklılığı vb. yönlerden değerlendirilir. Varsa yazım ve noktalama hataları düzeltilir.
Taslak metin;bilgi,duygu,düşünce ve olayların açık,anlaşılır ve ikna edici biçimde sunulup sunulmadığı ve bölümler arasındaki ilişkiler açısından kontrol edilerek geliştirilir.Hikayenin özgün olabilmesi için anlatımın veya düşüncelerin başka bir anlatıma veya düşünceye benzememesi,hiçbir yapıtı veya düşünceyi taklit etmemesi gerekir.
Üretilen ve paylaşılan metinlerin birey ve yazar olarak sorumluluğu üstlenilmelidir.Çünkü üretilen ve paylaşılan metinlerin hukuki,ahlaki ve mesleki sorumluluğu yazara aittir,bu bilinçle hareket edilmesi gerekir.
Yazılan Metni Paylaşma
Düzenlenip geliştirilen hikayeler başkalarıyla paylaşılabilir.Bu amaçla hikayeler sınıfta,okulda ya da evde başkalarına okunabilir, okul veya sınıf panolarına asılabilir.Yazılan hikayeler sınıfça bir araya getirilerek bir kitap hazırlanabilir ya da bir dergiye yollanabilir.
Bu aşamada,eleştirilere açık olunmalı-gerekirse metin çevresinde-eleştiriler cevaplanmalıdır.