“Bildirdikleri ve İfade Ettikleri Anlama Göre Cümleler” iki ayrı başlık altında inceleyeceğiz..
Bildirdikleri ve İfade Ettikleri Anlama Göre Cümleler Konu Anlatımı pdf dosya konu bitiminde verilmiştir.
BİLDİRDİKLERİ ANLAMA GÖRE CÜMLELER
Bildirdikleri anlama göre cümleler ” Haber cümleleri, Dilek-İstek Cümleleri, Ünlem Cümleleri” olarak üç grupta inceliyoruz.
⇒HABER CÜMLELERİ
Haber kipleri kullanılarak ifade edilen cümlelerdir. Geçmiş, gelecek, şimdiki ve geniş zamanı kapsar.
- Hayatının en önemli kararını almış.
- Dün yeniden yürüyüş yapmaya başladı.
- Her gün süt içer.
- Babam araba kullanıyor.
- Üniversiteyi kazanacağım.
⇒DİLEK-İSTEK CÜMLELERİ
Dilek kipleri kullanılarak ifade edilen cümlelerdir. Bir iş ya da durum istek, dilek ya da emir biçiminde ifade edilir.
- Yarın okula gel.
- Ailece piknik yapalım.
- Ne olur yanımda olsan.
- Projeyi hemen teslim etmeli.
⇒ÜNLEM CÜMLELERİ
Heyecan, sevinç, şaşırma ifadelerinin kullanıldığı cümlelerdir.
- Tüh, çok acımış olmalı.
- Eyvah! Abim geliyor.
- Nasıl da üşümüş vah vah!
- Yeter, kes sesini.
bildirdikleri ve ifade ettikleri anlama göre cümleler
İFADE ETTİKLERİ ANLAMA GÖRE CÜMLELER
1- OLASILIK, İHTİMAL, TAHMİN CÜMLESİ
Kesin olmayan, bir eylemin olma ya da olmama ihtimalini belirten cümlelerdir.
- Arkadaşım yarın bize gelebilir.
- Bu gün işten erken çıkmış olabilir.
- Koşarak gelen Sıla olmalı.
- Sanırım, yazarın ikinci kitabı.
- Çok soğuk kar yağacak galiba.
2- DEĞERLENDİRME CÜMLESİ
Genellikle bir sanat eserini, sanatçıyı ya da herhangi bir ürünün özelliklerinin ifade edildiği cümlelerdir.
Nesnel ya da öznel olabilir.
- Şinasi, Tanzimat Dönemi sanatçılarındandır.
- Orhan Veli vezin ve kafiyenin gereksiz olduğunu savunmuştur.
3- ÖN YARGI CÜMLESİ
Bir durum gerçekleşmeden, hakkında kesin yargıda bulunulan ifadelerdir. PEŞİN HÜKÜMDE BULUNMAK
- Öğretmen, içeri girer girmez bize kızacak.
- Bu filme Ahmet bayılacak.
- Hayatta bu soruyu çözemez.
4- BEKLENTİ CÜMLESİ
Beklenti cümleleri “gerçekleşmiş beklenti” ve “gerçekleşmemiş beklenti” olarak inceliyoruz.
Gerçekleşmiş Beklenti : Gerçekleşmesi istenilen durumun olumlu sonuçlanmasıdır.
- Beni anlayacağını biliyordum.
Gerçekleşmemiş Beklenti : Gerçekleşmesi istenilen durumun olumsuz sonuçlanmasıdır.
- Beni anlayacağını sanmıştım.
5- VARSAYIM CÜMLESİ
Gerçekleşmemiş bir eylemin, gerçekleşmiş gibi kabul edildiği ifadelerdir.
- Diyelim ki Bade İstanbul’da okuyor.
- Farz et çok zengin oldun.
- Diyelim ki tüm soruları sınavda çözmüş.
- Velev ki bunları söylemiş, ne olacak?
bildirdikleri ve ifade ettikleri anlama göre cümleler
6- ÖNERİ CÜMLESİ
Herhangi bir problem karşısında sorunu çözmek için öne sürülen görüş ve düşüncelerdir.
- Bence yarın onunla konuşmalısın.
- Kendini geliştirmek için kitap okumalısın.
- Kırmızı kazağını giyebilirsin.
- Hayallerinin peşini bırakma.
7- ELEŞTİRİ CÜMLESİ
Bir insanın, bir durumun veya bir eserin olumlu ya da olumsuz durumları hakkında fikirlerin belirtildiği cümlelerdir.
Eleştiri, olumlu ya da olumsuz biçimde yapılır.
- Kendini sürekli yeniliyor. ( olumlu )
- Yazar, son kitabında kendini tekrarlamış. ( olumsuz )
- Roman karakterleri çok güçlü. ( olumlu )
- Bu konuda yanlış bir tutum sergiledi. ( olumsuz )
8- ÖZ ELEŞTİRİ CÜMLESİ:
Bir kişinin kendi davranışları hakkında bir yargıda bulunmasıdır.
- Her şeyi ertelemekten vazgeçemedim.
- Çok çabuk sinirlenip herkesi üzüyorum.
9- YAKINMA CÜMLESİ
Rahatsızlık duymanın ya da şikayetin bildirildiği cümlelerdir. Bir olay, durum veya kişiden duyulan rahatsızlığın dile getirilmesidir.
- Hala aynı yanlışı tekrarlıyor.
- Ne kadar vurdumduymaz bir adam bu.
- Beni sürekli araması hoşuma gitmiyor.
bildirdikleri ve ifade ettikleri anlama göre cümleler
10- SİTEM CÜMLELERİ
Sitem ve yakınma cümleleri birbirinden farklı şeylerdir. Sitem cümlelerinde birinin yaptığı davranıştan dolayı kırgınlık vardır.
- Arkadaşlarla buluşacağını bana söylemedin.
- Partiye bir beni çağırmamışsınız.
- İnsan merak edip bir arar.
ÖNEMLİ
SİTEM CÜMLELERİNDE DUYULAN RAHATSIZLIK DİREK KİŞİYE, YAKINMA CÜMLELERİNDE İSE BAŞKASINA AKTARILIR.
11- UYARI CÜMLESİ
Hatırlatma ya da ikaz cümleleridir.
- Bu şekilde davranmaya devam edersen kimsen kalmayacak.
- Bu saatte gürültü yapmayın.
- Sağlınıza dikkat edin.
12- HAYIFLANMA CÜMLESİ
Yapılmayan bir işten dolayı hissedilen üzüntünün ifade edildiği cümlelerdir. Geçmişte yapılmayan bir davranıştan pişmanlık duyulur. Keşke anlamı vardır.
- Bu sınava düzenli çalışsaydım güzel olurdu.
- Senin kıymetini bilemedim.
- Onunla konuşsaydım daha farklı olurdu.
bildirdikleri ve ifade ettikleri anlama göre cümleler
13- PİŞMANLIK CÜMLESİ
Yapılan bir işten dolayı hissedilen üzüntünün dile getirildiği cümlelerdir.
- Yeşim’e böyle davranmamalıydım.
- Zamanında kardeşime iyi davranmadım.
- Sevenlerimi hep görmezden geldim.
- Projemi zamanında yapmalıydım.
14- ABARTMA CÜMLESİ
Bir şeyi olduğundan daha fazla gösteren ifadelerin kullanıldığı cümlelerdir.
- O kadar ağladı ki göl oldu her yer.
- Pire kadar boyuyla herkese kafa tutuyor.
- Bir bağırsam karşı ki dağlar yıkılır.
15- KÜÇÜMSEME CÜMLESİ
Bir şeyi önemsememe, hafife alma anlamlarını veren cümlelerdir.
- Buraya gelecekte işleri bitirecek.
- Bu yazıyı bitirecekmiş de yarışmaya katılacakmış.
16- AZIMSAMA CÜMLESİ
Bir şeyin miktar (nicel) bakımından yetersiz olduğunu belirtmek için dile getiren cümlelerdir.
- Bir tanecik mi kalemin var?
- O kadar çalışmayla yaptığına bak.
17- ÇARESİZLİK CÜMLESİ
Gerçekleşmiş bir durum karşısında yapılacak hiçbir şeyin kalmadığını ifade eden cümlelerdir.
- Bunu nasıl atlatacağımı bilmiyorum.
- Başına gelenlerden sonra eli kolu bağlamıştı.
bildirdikleri ve ifade ettikleri anlama göre cümleler
18- KAYGI, ENDİŞE CÜMLESİ
Bir durumun olumsuz sonuçlanması ihtimalini belirten cümlelerdir.
- Ya sınavdan kötü not aldıysam.
- O kadar bekledik ya gelmezse.
19- BEĞENİ CÜMLESİ
Kişi ya da durum hakkında olumlu yargıları ifade etmek için kurulan cümlelerdir. Övme, takdir etme anlamları vardır.
- Harika bir iş çıkarttınız.
- Seninle gurur duyuyorum.
- Yazar, son kitabında muhteşem konulara değinmiş.
20- TASARI CÜMLESİ
Gelecekte yapılması düşünülen durumların ifade edildiği cümlelerdir.
- Hayallerimi bir kitapta toplamak istiyorum.
- Üniversiteyi İzmir’de okumayı planlıyorum.
21- ÖZLEM CÜMLESİ
Geçmişte yaşanılan güzel günlere geri dönme isteğinin ifade edildiği cümlelerdir.
- Nerede o eski bayramlar…
- Çocukluğumda ne güzel oyunlar oynardık.
22- KANIKSAMA CÜMLESİ
Aynı olayın tekrar etmesinden dolayı, o olaydan etkilenmez hale gelme durumunu bildiren cümlelerdir. Sık tekrar eden olaylara alışma da diyebiliriz.
- Her gün dayak yediği için dayaktan korkmuyor.
- Sürekli yalan söylediği için inanmadım.
23- AŞAMALI DURUM BİLDİREN CÜMLELER
Bir durumun git gide ilerlemesini belirten ifadelerdir. Düzenli bir artış ya da azalma söz konusudur.
- Kadıncağız gün geçtikçe zayıflıyor.
- Zanaatkarlar gittikçe azalıyor.
- Kuş önce havalandı, sonra gözden kayboldu.
- Aramızdaki buzlar yavaş yavaş eriyor.
bildirdikleri ve ifade ettikleri anlama göre cümleler
24- ÜSLUP CÜMLESİ
Bir sanatçının dili kullanma şekli, sözcük seçimi gibi dil ve anlatım özelliklerinin ifade edildiği cümlelerdir.
“Yazar nasıl anlatıyor?” sorusuna cevap veren cümleler üslupla ilgilidir.
- Orhan Veli şiirlerinde sade, alaylı bir dil kullanmıştır.
- Süslü, sanatlı anlatımı romanı anlaşılmaz hale getirmiş.
25- İÇERİK ( KONU ) CÜMLESİ
İçerik kavramı konuyla ilgilidir. “Ne anlatılmıştır?” sorusuna cevap verir.
- Amok Koşucusunda Zweig, doktor olarak yardıma ihtiyaç duyan bir insana el uzatmanın vicdani yükümlülüğüyle kendi karmaşık duyguları arasında sıkışıp kalan bir adamın hikâyesini ele alıyor.
- Oyunda kuşak çatışması anlatılıyor.
Bildirdikleri ve İfade Ettikleri Anlama Göre Cümleler Konu Anlatımı pdf dosya bildirdikleri-ifade-ettikleri-anlamlara-göre-cümleler-pdf
