Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat – Hüseyin Fellah – Felatun Bey’le Rakım Efendi – İntibah (Sergüşet-i Ali Bey) – Karabibik

Tanzimat Döneminde Yazılan Önemli Romanların Özetleri

1. Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Şemsettin Sami):

Talat, Fitnat adında bir kıza aşık olur, kızın evine giderek onunla konuşur. Fitnat’ın annesi Hacı Mustafa ile evlenmiş, kısa bir süre sonra da ölmüştür. Üvey babası Fitnat’ı Ali Bey adında zengin ve yaşlı bir adamla zorla evlendirir. Fitnat’ın gönlü ise Talat’tadır. Fitnat bu duruma dayanamaz ve intihar eder. Ali Bey Fitnat’ın boynundaki muskayı okuyunca onun kendi öz kızı olduğunu anlar ve bir süre sonra delirir ve ölür. Bu acıya dayanamayan Talat da bir süre sonra hastalanır ve ölür.

2. Hüseyin Fellah (Ahmet Mithat):

Hüsna Hanım’la kızı Şehlevend yoksul bir hayat sürmektedir. Bir tesadüf eseri Hüseyin Fellah adlı bir gencin, bir gece düşmanları tarafından bıçaklanarak karanlık bir köşeye atıldığına şahit olurlar, onu evlerine götürüp ölümden kurtarırlar. O gece kendisine yardım eden Hüsna Hanım ve kızı Şehlevend’le Hüseyin Fellah’ın yolları tekrar Cezayir’de, garip bir biçimde kesişir. Bu kez anne ile kızı zor durumda kalmışlardır. Hüseyin’in yardımı ile kurtulurlar. Romanın sonunda Şehlevend’e olan aşkına yenilen Hüseyin kendini öldürür, Şehlevend ise Ömer adlı biriyle evlenir.

3. Felatun Bey’le Rakım Efendi (Ahmet Mithat):

Felatun Bey, giyime kuşama çok düşkün biridir. Zengin bir ailenin çocuğudur ve su gibi para harcar. Sürekli Batılı olma hevesindedir. Felatun Bey, yarım yamalak Fransızcayla yabancı ailelerle birlikte olmaktan zevk almaktadır. Babası ölünce büyük bir mirasa konar; ancak varını yoğunu tanıştığı bir İtalyan kadın tiyatro oyuncusuna yedirir. Mirasın hepsi tükenir ve ortada kalır. Baba dostları ona İstanbul dışında bir iş bulurlar.

Felatun Bey büyük bir utançla İstanbul’dan ayrılmak zorunda kalır. Rakım Efendi ise Felatun Bey’in tam tersi bir tiptir. Küçük yaşta anasız babasız kalmasına, çok fakir olmasına rağmen kendisini çok iyi yetiştirir. Çok çalışıp Fransızca öğrenir, kendisine iyi bir iş bulur. Evine cariye olarak aldığı Canan’ı eğitir ve sonunda onu severek onunla evlenir. Mutlu bir evlilik yapar.

4. İntibah (Sergüşet-i Ali Bey),(Namık Kemal):

Ali Bey, zengin ve kültürlü bir ailenin çocuğudur. Gösterişi sever, bol para harcar. Ali Bey bir gün Çamlıca’daki gezintilerin birinde Mahpeyker adında güzel bir kadınla tanışır, ona aşık olur. Oysa Mahpeyker, kötü yola düşmüş bir servet avcısıdır. Ali Bey, Mahpeyker’e tutulur. Ali Bey’in annesi, bu durumu öğrenince, oğlunu Mahpeyker’den kurtarmak ister. Dilaşup adında genç ve güzel bir cariye alır. Dilaşup, Ali Bey’i bir türlü kendisine bağlayamaz. Ali Bey, çevresinden Mahpeyker’in kötü bir kadın olduğunu öğrenince perişan olur. Bir süre sonra Ali Bey, Dilaşup’a bağlanır ve onunla evlenir. Bu durumu öğrenen Mahpeyker, Dilaşup’un kötü bir kadın olduğunu söyler ve ortalığa yayar. Oldukça zayıf bir iradeye sahip olan Ali Bey, bu yalanlara inanır Dilaşup’u bir esirciye satar. Mahpeyker, bir yolunu bulup Dilaşup’ u da kendisi gibi kötü yola düşürür. Ali Bey üzüntüsünden hastalanır. Mahpeyker Ali Bey’i öldürmek ister. Ona tuzak kurar. Dilaşup, Ali Bey’i uyarır; fakat o inanmaz. Mahpeyker’in kiraladığı kiralık katil, Ali Bey yerine yanlışlıkla Dilaşup’u öldürür. Ali, Bey öfkeyle Mahpeyker’e saldırır ve onu öldürür. Tutuklanıp hapse atılan Ali Bey, hapiste hastalanır ve kahrında ölür.

5. Karabibik (Nabızade Nâzım):

Babasından kalan tarlanın dört dönümünü komşusuna satmış olan Karabibik kalan seki dönümlük kısmını Yosturoğlu’na kaptırmak istemez. Komşu Terme köyündeki Rum bakkal Yani’den aldığı borçla bir öküz satın alır. Tarlasını onunla sürer. Yosturoğlu ile arasındaki husumeti bitirmek ister. Kızı Huri’yi Yosturoğlu’nun yeğenine verir. Artık Yosturoğlu ile arasındaki husumet bittiği için ve kızının mürüvvetini gördüğü için huzurludur.

Tanzimat Döneminde Roman Konu Anlatımı İçin Tıklayınız.